Wybity palec to potoczne określenie urazu, który w medycynie nazywa się zwichnięciem stawu paliczkowego. Zjawisko może obejmować dowolny ze stawów łączących paliczki: międzypaliczkowy (dalszy lub bliższy) i śródręczno-paliczkowy. Do tego rodzaju kontuzji najczęściej dochodzi podczas uprawiania sportów kontaktowych takich jak siatkówka, koszykówka i piłka ręczna. Wybicie palca oznacza, że wskutek oddziaływania dużej siły na palec doszło do nienaturalnego ustawienia względem siebie kości paliczków. Zazwyczaj uraz obejmuje kciuk, ale może dotyczyć wszystkich palców rąk i stóp. W przypadku zwichnięcia stawu palca niekiedy niezbędne okazują się wybrane akcesoria ortopedyczne.

Wybity palec – objawy

Objawy wybitego palca obejmują typowo:

• silny, miejscowy ból,

• krwiak,

• rozległy obrzęk,

• ograniczone możliwości ruchowe palca,

• mrowienie kończyny,

• zasinienie okolicy palca,

• może pojawić się również miejscowe upośledzenie czucia.

Symptomy zwichnięcia są bardzo podobne w przypadku wielu rodzajów kontuzji. W związku z tym wyłącznie zdjęcie RTG umożliwia określenie, czy palec jest wybity, czy też złamany.

Jak wygląda wybity palec?

• Wybity palec jest przede wszystkim obrzęknięty i siny.

• Poza nienaturalnym ustawieniem niekiedy da się zauważyć deformację paliczków, czyli ich przesunięcie względem siebie.

• Palec, który został zwichnięty, ma także upośledzoną możliwość chwytu.

Mimo to należy pamiętać, że objawy wybitego palca są bardzo podobne do stłuczenia lub złamania. W związku z tym, w celu postawienia diagnozy i podjęcia właściwego leczenia, konieczne jest zgłoszenie się do lekarza i wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. To jedyny niezawodny sposób, by sprawdzić, czy palec jest wybity.

Przyczyny wybitego palca

Do zwichnięcia palca u ręki dochodzi zwykle podczas uprawiania sportów kontaktowych. Silne uderzenie twardego przedmiotu w wyprostowany palec podczas próby schwytania piłki niejednokrotnie kończy się właśnie tego rodzaju kontuzją. Drugą, typową przyczyną wybicia palca jest niekontrolowany upadek z podparciem o twardą powierzchnię.

Wybicie palca u stopy to także zjawisko, którego przyczyny można doszukać się w sporcie. W tym przypadku chodzi głównie o piłkę nożną, bieganie, kick-boxing czy inne sztuki walki, na przykład karate. Podczas praktykowania tych aktywności zdarzają się kopnięcia w niezamierzoną przeszkodę, na przykład słupek bramki, krawężnik czy nierówną nawierzchnię.

Zwichnięcie stawu paliczkowego wiąże się z naciągnięciem lub uszkodzeniem ścięgien, które je stabilizują i więzadeł. W przypadku bardziej skomplikowanych kontuzji może dojść również do naruszenia torebki stawowej.

Jak nastawić wybity palec?

Zabieg nastawiania palca jest bardzo krótkotrwały, ale mimo miejscowego znieczulenia nadal może okazać się bolesny. Na szczęście niedługo po jego przeprowadzeniu pacjent odczuwa zwykle ulgę.

Nastawianie kontuzjowanych części ciała to czynność, którą może wykonywać wyłącznie lekarz. Wymaga ona bowiem doskonałej znajomości anatomii. Nie należy podejmować się prób samodzielnego nastawiania wybitego palca ani powierzać tego zadania osobom bez niezbędnych kwalifikacji.

Niewłaściwe przeprowadzenie zabiegu poskutkuje groźnymi dla zdrowia komplikacjami i spowoduje dodatkowe trudności w rehabilitacji kończyny.

Wybity palec – leczenie

Co zrobić z wybitym palcem? Bezpośrednio po nastąpieniu urazu zaleca się stosowanie miejscowych okładów chłodzących. W tym celu można skorzystać ze specjalnych okładów żelowych lub suchego lodu w sprayu. W przypadku braku dostępu do tego typu akcesoriów dobrze sprawdzi się także zwykły lód, a nawet zimna woda. Ograniczy to powstawanie obrzęku i krwiaka.

Kolejno należy usztywnić kontuzjowany staw i założyć opatrunek uciskowy. Podane kroki pozwolą zapobiec dalszemu przesuwaniu się zdeformowanych paliczków. Ponadto w ten sam sposób możliwa jest redukcja wysięku, którego zbyt duża ilość znacznie utrudnia postawienie właściwej diagnozy.

Wymienione sposoby na wybity palec przynoszą ulgę w początkowym okresie. Jednak następnie stanowczo należy udać się do lekarza, który wykona zdjęcie rentgenowskie i sklasyfikuje uraz.

Jak leczyć wybity palec? Początkowo lekarz zadecyduje o tym, czy konieczny będzie opatrunek gipsowy lub orteza na nadgarstek. Unieruchomienie może być konieczne przez okres kilku tygodni.

W przypadku, gdy zalecone zostanie założenie ortezy kończyny górnej, warto wybrać sprawdzony sklep ortopedyczny, który umożliwi wybór produktu najlepiej odpowiadającego potrzebom konkretnego pacjenta.

Po zdjęciu specjalistycznej ortezy obowiązywał będzie okres rekonwalescencji polegający na ograniczeniu aktywności fizycznej.

Finalnie wskazana jest rehabilitacja. Zwykle obejmuje ona głównie wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie kontuzjowanej kończyny. Zastosowana może być także krioterapia, czyli tak zwane leczenie zimnem poprzez oddziaływanie bodźcami o niskiej temperaturze. Do innych, typowych metod należą hydroterapia i laseroterapia (oddziaływania wodą lub światłem).